SINAV KAYGISI ve BAŞ ETME YÖNTEMLERİ

Sınav Kaygısı Nedir?

Sınav Kaygısı, öğrenilen bilgilerin sınav esnasında etkili bir biçimde kullanılmasını engelleyen ve akademik başarının düşmesine yol açan yoğun düzeyde kaygıdır.

1985-86 yıllarında MEF Rehberlik ve Araştırma Servisinin belli bir örneklem grubu üzerinde yaptığı araştırma sonucu, üniversiteye hazırlanan öğrencilerin kaygı düzeylerinin genel cerrahide ameliyat sırası bekleyen hastaların kaygı düzeylerinden çok daha fazla olduğunu ortaya koymuştur.

Kaygıya neden olan faktör var olan sınavın kendisi değil, onu yorumlama biçimidir. Çoğunlukla sınav kaygısını oluşturan, doğru ve akılcı olmayan düşüncelerdir.

Belli bir düzeydeki kaygı akademik başarıyı olumlu etkiler çünkü bu kaygı öğrenciyi ders çalışmaya yöneltir ve sorumluluklarının bilincine varmasını sağlar ancak yüksek düzeyde kaygı sınav performansı üzerinde olumsuz etki sahibi olur.

Sınav Kaygısının Altında Yatan Etkenler Şunlar Olabilmektedir:

Öğrencilerin geçmiş deneyimleri ve inançları
Aile tutumları
Ders Yükü ile ilgili algılar ve zaman yönetme becerileri

Sınav kaygısı, sınava giren kişinin başkalarının zihninde kendisi ile ilgili "çok zeki" "çok çalışkan" gibi özel bir izlenim bırakmak istediğinde ve olumsuz bir sonucun bu izlenimi bozacağını düşündüğünde ortaya çıkan bir tür sosyal kaygı da olabilmektedir.

Sınav Kaygısını Oluşturan Bileşenler:

Uzun yıllardır eğitimciler ve anne babalar çocukların yaşları büyüdükçe deneyimleri sayesinde verimli ders çalışma alışkanlıklarını kendiliğinden kazanacaklarını düşünmüşlerdir. Ancak yapılan araştırmalar göstermektedir ki üniversite öğrencilerinin bile çok büyük bir kısmı verimli ders çalışma yöntemlerini bilmemekte ve akademik başarılarının istenilen düzeyde olmamasının altında yatan etkenlerden birisi de bu olmaktadır.

Sınav Kaygısı ile Nasıl Baş Edilebilir?

İlk kural: Hazırlıklı Olmak. Etkili çalışma yöntemleri ile ilgili bilgi sahibi olunmalı ve aktif öğrenme metotları uygulanarak çalışılmalı.
Doğru ve Yararlı Alışkanlıklar Edinilmeli. Sınava hazırlık süreci psikolojik, duygusal ve fiziksel anlamda iyi ve sağlıklı olmamız gereken bir süreçtir ve bu faktörler daima birbiri ile ilişki içerisindedir. Bu nedenle sınava hazırlık sürecimizde yeterli uykuyu alıyor olmamız, düzenli egzersiz yapmamız, yeterli ve dengeli beslenmemiz çok önemlidir.
Gerçekçi Hedefler Belirlenmeli. Akademik hedeflerin mevcut bilgi düzeyinin çok üzerinde olması ve sonuca çok hızlı ulaşma beklentisi kaygıyı arttıracaktır. Bu nedenle belirlenecek hedefler gerçekçi ve yerinde olmalıdır.
Stres Veren Durum ve Kişilerden Uzak Durulmalıdır. Çevrede sınavla ilgili kişiyi kaygılandıran, daima olumsuz tutum ve yaklaşımlarda bulunan kişilerden ve bu gibi durumlardan mümkün olduğunca uzak durulmalı, kişiyi iyi tanıyan ve hedefine ulaşması yönünde onu cesaretlendiren kişilerle zaman geçirilmelidir.
Sınava Yönelik Bol Bol Prova Yapılmalı ve Bir Sınav Rutini Oluşturulmalıdır. Sınava hazırlanırken uygulanan hangi yöntemler hangi sıra ile yapıldığında daha çok verim alınıyorsa bu yöntemlerle bir rutin oluşturulmalı ve gerçek sınavda da bu rutin takip edilmelidir. (Örneğin, sınava hep Türkçe çözerek başlamak, her bir bölüm arasında 10 saniye gözleri kapatarak dinlenmek...)
Mükemmeliyetçi Olmaktan Mümkün Olduğunca Kaçınılmalı. Sınavlara hazırlanırken en iyisini hedeflemek doğaldır ancak gerçekçi olmayan hedefler belirlemek, test sonucunda elde edilen başarının hayat başarısına eşit olduğu gibi yanlış düşünceler geliştirmek ve yapılan hataları kabul etmemek hatalardan ders almayı ve gelişime açık yönlerimizi görerek onları gidermeye yönelik önlemler almayı engelleyecektir.
Olumsuz ve Gerçekçi Olmayan Düşünceler Olumlu Alternatifleri ile Değiştirilmelidir. Sınava yönelik "asla kazanamayacağım" "kesin bu sene mezuna kalacağım" "ben zaten çalışsam da fizik yapamam"... gibi olumsuz ve gerçeklikten uzak düşünceler, "hedefim, elimden gelenin en iyisini yapmak olmalı" "yeterli ve verimli bir çalışma ile istediğim sonucu elde edebilirim" " bu zamana kadar fizik dersinden istediğim performansı elde edememiş olmam belirli nedenlere dayanıyor, bu nedenleri tespit ederek gidermeye yönelik çaba sar edersem istediğim sonucu elde edebilirim." gibi alternatif ve gerçekçi düşüncelerle değiştirilmeli.
Basit ve Pratik Gevşeme Egzersizleri Öğrenilmeli ve Gerek Duyulması Halinde Sınav Esnasında Uygulanmalı.
Kaygı düzeyi bireysel olarak baş edilemeyecek kadar yüksekse ve günlük hayatı olumsuz etkilemeye başladıysa mutlaka bu konuda profesyonel olarak çalışan bir Psikolog ya da Psikiyatrist'e danışılmalıdır.